Centrum medyczne

Malaria przenosi się na ludzi poprzez pojedyncze ukłucie samic komarów typu Anopheles, które gryzą najczęściej od zmierzchu do świtu i przenoszą zagrażającą życiu chorobę wywoływaną przez pasożyta krwi Plasmodium. W trakcie ukłucia komara wraz z jego śliną do organizmu człowieka wprowadzany jest zarodziec malarii, który z krwią przenoszony jest do wątroby i tam się rozwija. W komórkach tego narządu zarodźce intensywnie się namnażają, a po kilku, kilkunastu dniach uwalniane są do naczyń krwionośnych, gdzie zarażają czerwone krwinki (ertytrocyty). Na kolejnym etapie rozwoju bezpłciowego pasożyta czerwone krwinki pękają, a do krwi dostaje się bezpośrednio duża liczba zarodźców, zdolnych do zarażenia kolejnych czerwonych krwinek.

Malaria może przybrać wiele niebezpiecznych dla zdrowia postaci. Mówi się wtedy o malarii ciężkiej, schorzeniu przewlekłym, które bardzo często doprowadza do śmierci. Ciężka odmiana malarii prowadzi do uszkodzenia licznych narządów wewnętrznych oraz poważnych zaburzeń metabolicznych z koniecznością leczenia w warunkach tzw. agresywnej terapii.

Do wczesnych powikłań malarii należą:

• ciężka niedokrwistość
• pęknięcie śledziony
• zaburzenia przytomności do śpiączki włącznie
• skaza krwotoczna
• niewydolność nerek
• ostra niewydolność oddechowa
• wstrząs

Najgroźniejszą odmianą malarii jest malaria wywołana przez zarodziec sierpowaty. Wiele osób zarażonych tą odmianą zarodźca malarii najczęściej umiera. Najbardziej zagrożone tą odmianą są małe dzieci oraz kobiety w ciąży. Dzieci bardzo często stają się śmiertelnymi ofiarami tej choroby gdyż nie mają do końca wykształconej odporności. Ciężka odmiana malarii jest niezwykle niebezpieczna także dla kobiety w ciąży, ponieważ może doprowadzić do ciężkiego uszkodzenia płodu.

Malaria nie jest chorobą całkowicie wyleczalną.Pasożyty malarii mogą pozostać w uśpieniu nawet przez kilkadziesiąt lat i dać o sobie znać w późniejszym wieku. Mówi się wtedy o późnych nawrotach malarii.

Profilaktykę malaryczną dzielimy na niefarmakologiczną oraz chemioprofilaktykę. Należy podkreślić, że żaden z w/w sposobów zapobiegania malarii nie jest 100% skuteczny.

Do podstawowych sposobów niefarmakologicznych ochrony przed ukłuciami komarów zaliczamy:

• moskitiery nasączone środkiem owadobójczym
• repelenty typu DEET
• odpowiedni ubiór: długie rękawy, długie nogawki, obuwie chroniące całe stopy, nakrycie głowy
• dokładne sprawdzanie pomieszczeń sypialnych
• obniżanie temperatury i wilgotności w pomieszczeniach mieszkalnych
• unikanie przebywania w miejscach i czasie największej aktywności owadów

Chemioprofilaktyka malarii oznacza profilaktyczne stosowanie leków przeciwmalarycznych przez podróżującego w trakcie pobytu w rejonie występowania malarii. Profilaktyczne leki przeciwko malarii powstrzymują namnażanie i rozwój zarodźców malarii w organizmie w razie ukłucia przez zarażonego komara. Producenci leków przeciwmalarycznych ostrzegają jednak, że nie można ich stosować cały czas, a dłuższe ich zażywanie może powodować powikłania narządów wewnętrznych i inne niebezpieczne schorzenia.

W 2022 roku Światowa Organizacja Zdrowia wydała zalecenie, aby przeciw malarii stosować szczepionki RTS,S (szczepionka typ mRNA) u dzieci zamieszkujących regiony o umiarkowanej lub dużej transmisji zarodźca sierpowatego (Plasmodium falciparum). Jak do tej pory jest to jedyna szczepionka przeciwko malarii, która ukończyła III fazę badań klinicznych. Niestety szczepionka ta jest mało skuteczna. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że malaria jest główną przyczyną zachorowań dzieci w tym regionie świata, to jej stosowanie może uratować życie wielu z nich. Do tej pory nie ma dostępnej szczepionki przeciwko malarii dla dorosłych.